22 Mar Τι Είναι οι «Ψευδαισθήσεις» (Hallucinations) στην Τεχνητή Νοημοσύνη και Γιατί Είναι Επικίνδυνες;
Τι Είναι οι «Ψευδαισθήσεις» (Hallucinations) στην Τεχνητή Νοημοσύνη και Γιατί Είναι Επικίνδυνες;
Όταν η ΤΝ… φαντάζεται πράγματα
Η λέξη ψευδαίσθηση (hallucination) στη φυσιολογική ζωή δηλώνει την αντίληψη πραγμάτων που δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα. Το ίδιο, όμως, μπορεί να συμβεί και με την τεχνητή νοημοσύνη (AI).
Μια ψευδαίσθηση (hallucination) από ΤΝ εμφανίζεται όταν ένα σύστημα AI δημιουργεί πληροφορίες που μοιάζουν αληθοφανείς αλλά είναι λανθασμένες ή επινοημένες. Οι επιστήμονες πληροφορικής αποκαλούν αυτό το φαινόμενο AI hallucination.
Αυτό μπορεί να συμβεί σε chatbots όπως το ChatGPT, σε συστήματα αναγνώρισης εικόνας, ακόμα και σε αυτόνομα οχήματα.
1. Γιατί είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τις ψευδαισθήσεις της ΤΝ
Οι ψευδαισθήσεις δεν είναι απλώς τεχνικά λάθη. Μπορούν να έχουν σοβαρές συνέπειες:
- Ένα chatbot μπορεί να δώσει ψευδείς απαντήσεις σε ιατρικές ή νομικές ερωτήσεις.
- Ένα αυτόνομο όχημα μπορεί να παρερμηνεύσει ένα αντικείμενο στον δρόμο, προκαλώντας ατύχημα.
- Μια εφαρμογή αναγνώρισης φωνής μπορεί να προσθέσει λέξεις που δεν ειπώθηκαν, επηρεάζοντας νομικές ή ιατρικές αποφάσεις.
Για παράδειγμα: Σε δικαστήριο το 2023, ένας δικηγόρος στις ΗΠΑ παρέδωσε νομικό έγγραφο που βασίστηκε σε απάντηση του ChatGPT, το οποίο εφεύρε μια υπόθεση που δεν υπήρχε.
2. Γιατί έχει ψευδαισθήσεις η Τεχνητή Νοημοσύνη;
Τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα (LLMs), όπως το ChatGPT, λειτουργούν βάσει πιθανοτήτων – δηλαδή, προβλέπουν ποια λέξη ή φράση ταιριάζει καλύτερα στο περιβάλλον ενός κειμένου, ακόμα κι αν δεν έχουν σαφή γνώση της πραγματικότητας.
Αιτίες Ψευδαισθήσεων (Hallucinations):
- Ανεπαρκή ή μεροληπτικά δεδομένα εκπαίδευσης
- Ασαφείς ή ακατάλληλες ερωτήσεις
- Προσπάθεια “συμπλήρωσης των κενών” από το μοντέλο
- Έλλειψη κατανόησης συμφραζομένων
Όταν το AI δεν καταλαβαίνει την ερώτηση ή τα δεδομένα που του δίνονται, επινοεί πληροφορίες για να “συμπληρώσει” το κενό.
Κατεβάστε Δωρεάν 👉 Οδηγός ChatGPT
3. Πότε δεν είναι πρόβλημα;
Όταν ζητάμε από την ΤΝ να δημιουργήσει περιεχόμενο, π.χ. μια φανταστική ιστορία ή μια πρωτότυπη εικόνα, η “ψευδαίσθηση” θεωρείται δημιουργικότητα, όχι λάθος.
Όμως, όταν της ζητείται να δώσει ακριβείς, πραγματικές πληροφορίες, τότε η “ψευδαίσθηση” είναι πρόβλημα αξιοπιστίας και ασφάλειας.
4. Πώς να προστατευτείτε από τις AI Ψευδαισθήσεις (Hallucinations)
Οι εταιρείες ΤΝ προσπαθούν να μειώσουν τις Ψευδαισθήσεις (Hallucinations) με:
- καλύτερα δεδομένα εκπαίδευσης
- περιορισμούς στις απαντήσεις
- κατευθυντήριες οδηγίες (guardrails)
Ωστόσο, ο ανθρώπινος έλεγχος παραμένει απαραίτητος.
Τι να κάνετε ως χρήστης:
- Επαληθεύετε τις πληροφορίες από αξιόπιστες πηγές
- Ρωτάτε ειδικούς όπου χρειάζεται
- Χρησιμοποιείτε την ΤΝ ως βοηθό, όχι απόλυτη πηγή αλήθειας
5. Συμπέρασμα
Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να είναι εντυπωσιακή, αλλά δεν είναι αλάνθαστη. Οι ψευδαισθήσεις της – όταν εμφανίζει ψευδείς πληροφορίες ως έγκυρες – μπορεί να έχουν από αθώες έως καταστροφικές συνέπειες.
Το “τσεκάρισμα” της ΤΝ είναι πλέον δεξιότητα απαραίτητη στην ψηφιακή εποχή. Όσο πιο έξυπνη γίνεται η τεχνητή νοημοσύνη, τόσο πιο υπεύθυνοι πρέπει να είμαστε εμείς.